Problemy ze snem mogą mieć różne podłoże. Często problemy z zasypianiem mogą mieć błahe przyczyny, takie jak zbyt wysoka temperatura w sypialni lub niewywietrzone pomieszczenie. Bywa jednak, że problemy ze snem mają związek ze stresem lub poważnymi chorobami. Jeśli masz kłopoty z zaśnięciem lub często budzisz się w nocy i nie możesz potem zasnąć, oznacza to, że cierpisz na bezsenność. Problemy ze snem dotyczą aż jednej trzeciej z nas. Niestety, leczy się znikoma część. Podczas snu następuje przyspieszona odnowa komórek, odbywa się remont systemu kontrolującego przemianę materii, więcej krwi napływa do mięśni, wzmaga się tworzenie białek i produkcja hormonów ( hormonu wzrostu, który jest tak ważny w okresie dorastania). Sen sprawia, że możemy dobrze funkcjonować. Ważne jest także to, że podczas snu przeglądamy wydarzenia minionego dnia i utrwalamy to, czego się nauczyliśmy. Problemy ze snem zaburzają te procesy, co może odbijać się zarówno na zdrowiu fizycznym, jak i psychicznym. Poradnik Zdrowie: bezsenność - co zrobić, aby zasnąć? Spis treściDlaczego organizm najlepiej wypoczywa w nocy?Problemy ze snem - sprawdzone sposoby na bezsennośćProblemy ze snem - kiedy bezsenność staje się chorobą?Problemy ze snem - rodzaje bezsennościProblemy ze snem - najczęstszą przyczyną jest przewlekły stres i pracaProblemy ze snem - czym grozi bezsenność?Fazy snuDługość snu to sprawa indywidualna Dlaczego organizm najlepiej wypoczywa w nocy? Śpimy w nocy, bo taka jest nasza natura. Gdy zapada zmierzch, nasz organizm domaga się wypoczynku. Odczuwamy to wyraźnie podczas pochmurnych dni, gdy nagle dopada nas senność. Ci, którzy usiłują zamienić dzień z nocą, czyli czuwają o białego rana, a potem idą spać, z czasem będą coraz bardziej zmęczeni, poirytowani. Do sypialni zwykle wędrujemy między godziną a Zdarzają się też tzw. nocne marki, ale i one kapitulują między godziną a w nocy. Wtedy nasz organizm (nastawiony na 24-godzinny rytm dobowy) odczuwa największe zapotrzebowanie na regeneracyjny wypoczynek. Spada nieco temperatura ciała i obniża się ciśnienie krwi, które podnoszą się ponownie około szóstej rano. Problemy ze snem - sprawdzone sposoby na bezsenność Problemy ze snem - kiedy bezsenność staje się chorobą? Problemy ze snem mogą się zaczynać już w momencie, gdy położymy się do łóżka. Zanim wreszcie zmorzy nas sen, mija nawet kilka godzin. Bywa i tak, że zasypiamy bez trudu, ale w nocy budzimy się i trudno nam ponownie zasnąć. Zdarza się również, że budzimy się nad ranem i już na jawie oczekujemy dzwonka budzika. Wszystkie te problemy specjaliści nazywają wspólnym mianem bezsenności. Dwa razy częściej cierpią na nią kobiety, zwłaszcza te w okresie klimakterium i po nim. Oczywiście każdemu z nas przytrafi się od czasu do czasu nieprzespana noc. To żaden dramat. Jeżeli jednak mamy w tygodniu trzy, cztery "białe" noce i stan ten utrzymuje się przez co najmniej trzy kolejne tygodnie to jest już bezsenność przewlekła, która wymaga konsultacji lekarskiej i leczenia. Bezsenność została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za chorobę. Problemy ze snem - rodzaje bezsenności Naukowcy zajmujący się od lat badaniem zaburzeń snu pokusili się o posegregowanie "nocnych problemów". Podzielili je na zewnątrz- i wewnątrzpochodne. Bezsenność zewnątrzpochodna Jej przyczyną są czynniki związane z higieną snu, niewygodne łóżko, zbyt wysoka temperatura w sypialni, hałas dochodzący z ruchliwej ulicy czy migoczący za oknem neon. Czasem, aby wreszcie porządnie się wyspać, wystarczy zacząć sypiać w innym pokoju lub inaczej urządzić sypialnię, np. przestawić łóżko w inną stronę, zawiesić w oknach grubsze kotary. Warto również zmienić rytuały wieczorne: pospacerować przed snem, posłuchać relaksującej muzyki itp. Bezsenność wewnątrzpochodna Niestety, jej powody tkwią w nas samych i trudniej je pokonać. Są to przede wszystkim zaburzenia psychiczno-emocjonalne: głównie nerwice, depresje (nawet te okresowe związane ze zmianami pór roku), ale także choroby: nadczynność tarczycy, schorzenia reumatyczne, cukrzyca, przewlekłe bóle, nowotwory czy też bezdech senny (problem dotyczy zwłaszcza mężczyzn po czterdziestce). Osoby, które najlepiej funkcjonują późnym wieczorem "sowy" to najczęściej ekstrawertycy (ludzie uzewnętrzniający swoje emocje). "Sowy" najlepiej pracują, mają najlepsze pomysły oraz zapał do pracy właśnie nocą. "Skowronki" to przede wszystkim introwertycy (osoby skrywające swoje emocje). Wstają o świcie, bo wtedy najlepiej się koncentrują, mają najwięcej energii i są w stanie nadrobić wszelkie zaległości. Skłonność do działania o świcie lub późnym wieczorem jest w nas zakodowana, dlatego lepiej się jej poddać, a nie walczyć z naturą. Problemy ze snem - najczęstszą przyczyną jest przewlekły stres i praca Źródło wideo: Problemy ze snem - czym grozi bezsenność? Kiedy kłopoty ze snem nie mijają, mamy gorsze samopoczucie w ciągu dnia, jesteśmy mniej aktywni, podenerwowani, trudno się nam skoncentrować na nauce czy pracy. Pogarsza się pamięć i zmniejsza odporność. Skarżący się na bezsenność znacznie częściej chorują i umierają z powodu udarów mózgu i zawałów serca. Cierpią też na zaburzenia psychiczne (zwłaszcza depresje). Zdarzają się nawet próby samobójcze. Fazy snu Sen, który trwa około ośmiu godzin, składa się zwykle z czterech lub pięciu cykli. Każdy z nich trwa od 90 do 100 minut i dzieli się na pięć następujących po sobie stadiów: Pierwsze stadium - pośrednie między jawą a snem, trwa zaledwie kilka minut. Spada produkcja kortyzolu (hormonu stresu), wzrasta zaś we krwi stężenie melatoniny (hormonu ułatwiającego zaśnięcie). Jeśli nic w tym czasie nam nie przeszkodzi, zasypiamy. Drugie stadium - to sen płytki. Mięśnie są rozluźnione, oczy się nie poruszają, oddech zwalnia i staje się równomierny. Obniża się temperatura i ciśnienie. Trzecie stadium - zwane jest snem wolnofalowym. Mózg pracuje jeszcze na zwolnionych obrotach, ale świadomość stopniowo się wyłącza. Umysł i ciało się regenerują. Czwarte stadium - REM (rapid eye movements, czyli szybkie ruchy gałek ocznych) nazywane jest też snem paradoksalnym, ponieważ, choć ciało śpi, mózg pracuje intensywnie. Pojawiają się senne marzenia. Wtedy też utrwalamy to, czego nauczyliśmy się poprzedniego dnia. Pod koniec nocy wydłuża się czas marzeń sennych. Im bliżej świtu, tym fazy REM trwają dłużej. Po zakończeniu fazy REM organizm uspokaja się, wycisza. Za chwilę znowu wkracza w kolejny cykl. Do zregenerowania sił wystarczą nam trzy pełne cykle, to znaczy około pięciu godzin. Każda kolejna godzina to dla organizmu przyjemność wypoczynku. Ludzie, którzy nie przechodzą przez kolejne stadia, ograniczając się, na przykład, do dwóch pierwszych, nie odpoczywają i mają gorsze samopoczucie w ciągu dnia. Długość snu to sprawa indywidualna To, ile potrzebujemy snu, jest sprawą indywidualną. Długość snu zależy od: predyspozycji genetycznych, wieku, pory roku (dłużej spalibyśmy zimą), stylu życia, a nawet rodzaju wykonywanej pracy (mniej stresująca pozwala lepiej i dłużej spać). Długość snu ze względu na wiek: niemowlęta przesypiają około 18 godzin w ciągu doby, 8-10-latki śpią średnio 9-10 godzin 12-14-latki są największymi śpiochami, ich organizm domaga się co najmniej 10 godzin snu osobom młodym i w sile wieku wystarcza 7-8 godzin snu seniorzy śpią najkrócej - statystycznie średnio tylko 6 godzin, a w ciągu dnia ucinają drzemki Czytaj też: Zła dieta przyczyną bezsenności i problemów ze snem Paraliż senny: objawy, przyczyny i leczenie. Czy paraliż senny jest groźny dla zdrowia? Nadmierna senność w ciągu dnia - przyczyny, badania, leczenie miesięcznik "Zdrowie"
94 poziom zaufania. Witam. Zachęcam do konsultacji z psychologiem dziecięcym. Pozdrawiam serdecznie. mgr Anna Demarczyk Psychologia , Warszawa. 76 poziom zaufania. Dzień dobry. Trudno określić przyczynę takiego zachowania na podstawie krótkiego opisu. Zachęcam Panią do umówienia się na konsultację w tej sprawie.
Bezsenność dotyka coraz większej liczby osób i niedługo będzie ją można nazywać chorobą cywilizacyjną. Zwana inaczej insomnią, polega na zaburzeniach rytmu snu. Osoby cierpiące na bezsenność mają kłopoty z zasypianiem, a ich sen jest bardzo lekki i łatwo go przerwać - jakby mózg stałe pozostawał w stanie czuwania. Przez to sen jest nieefektywny, chory budzi się zmęczony i rozdrażniony, a w konsekwencji ma problemy z koncentracją i wzmożonym stresem. Przyczyny bezsenności są różne, tak samo jak różne są metody walki z nią. spis treści 1. Przyczyny i objawy bezsenności Wysiłek fizyczny a kłopoty ze snem Bezsenność a inne choroby 2. Metody leczenie bezsenności Leki nasenne w leczeniu bezsenności Alkohol a leczenie bezsenności Leki nasenne w ciąży Leki nasenne bez recepty 3. Badanie polisomnograficzne 4. Jak samemu radzić sobie z bezsennością 5. Rokowania w bezsenności Dobre rokowania Złe rokowania 6. Możliwe powikłania bezsenności rozwiń Zobacz film: "Kilka prawd na temat bezsenności" 1. Przyczyny i objawy bezsenności Przyczyn bezsenności jest bardzo wiele. Czasem są błahe, jak to, że nie mamy uregulowanego planu dnia, rytmu snu – pracy itp. Innym razem przyczyną bezsenności może być choroba, na którą cierpimy, jak np.: choroby serca niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy, choroby przebiegające z przewlekłym bólem. Niektóre choroby psychiczne także zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń snu. Bezsenność może być powodowana przez używanie niektórych substancji, tj.: palenie tytoniu, alkohol, narkotyki. Najważniejsze, aby szybko zgłosić się do lekarza, by wcześnie wykryć przyczynę i móc wdrożyć odpowiednie leczenie. Bezsenność charakteryzuje się podobnie jak ból. Jeśli występuje przez okres dłuższy niż 3 tygodnie, definiuje się ją jako przewlekłą i klasyfikuje jako chorobę. Przyczyny tego zaburzenia mogą być różne, a bezsenność może być krótkotrwała lub utrzymywać się nawet przez kilka tygodni (wówczas trzeba koniecznie zgłosić się do lekarza). Zaburzenia snu mogą być spowodowane wewnętrznym niepokojem i stresem związanym z trudną sytuacją życiową czy problemami w pracy. Wtedy wystarczy po prostu zminimalizować ten czynnik i sen powinien wrócić do normy. Liczba osób cierpiących na ten rodzaj zaburzeń, wzrasta wraz z wiekiem. Ta dolegliwość dużo częściej dopada kobiety niż mężczyzn. Z wiekiem rodzaj bezsenności ulega zmianie. Młodzi ludzie przeważnie mają trudności z zasypianiem, po czym zaczynają kłaść się coraz później, a to skutkuje długim spaniem oraz pojawieniem się kłopotów z wczesnym wstawaniem. Nie tylko czynniki wewnętrzne warunkują wystąpienie bezsenności, nierzadko zdarza się, że zaburzenie pojawia się w wyniku niezależnych od nas przyczyn, takich jak upał, długotrwały hałas czy zbyt ostre światło. Nie bez znaczenia jest również nadmierna ilość spożytej kofeiny. Bezsenność często dotyka też kobiety po okresie menopauzy. Problemy z bezsonnością mogą mieć różne podłoże. Przeczytaj o nich więcej na stronie Na stronie znajdziesz również preparaty uspokajające i ułatwiające zasypianie, które możesz zarezerwować w pobliskiej aptece. Do objawów bezsenności należą: trudności z zasypianiem wybudzanie się w nocy nocne koszmary bóle głowy lekki sen lub całkowity brak snu w ciągu nocy Wysiłek fizyczny a kłopoty ze snem Wysiłek fizyczny bezpośrednio przed snem powoduje zwiększone ciśnienie i szybsze bicie serca. Wydzielane jest bardzo dużo adrenaliny, która jest hormony reakcji stresowych, przez co nie jesteśmy w stanie spokojnie zasnąć. latego zalecane jest nieuprawianie forsownego wysiłku fizycznego przed snem. Natomiast uprawianie sportu w ciągu dnia odgrywa bardzo pozytywną rolę w leczeniu zaburzeń snu i zapobieganiu im. Bezsenność a inne choroby Przyczyn insomnii najczęściej jednak należy niestety szukać w zaburzeniach o podłoży psychicznym i psychonerwicowym. Osoby narażone na ciągły stres, borykające się z depresją, zaburzeniami lękowymi i cierpiące z powodu utraty pracy lub bliskiej osoby są zdecydowanie bardziej narażone na wystąpienie bezsenności. Także choroby wywołane natręctwem myśli, zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi i reakcja na wydarzenia dnia codziennego może mieć duży wpływ na jakość i czas trwania snu. Bezsenność może być wywołana także przez: bezdech nocne kurcze i zespół niespokojnych nóg (RLS) chrapanie lunatyzm narkolepsję przerost prostaty nadciśnienie tętnicze niewydolność serca PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem: Dlaczego mam problem z zasypianiem i ciągłym zmęczeniem? - odpowiada mgr Irena Mielnik-Madej Jak pomóc sobie z takim problemem bezsenności? - odpowiada mgr Magdalena Nagrodzka Co stosować na bezsenność? - odpowiada dr Anita Rawa-Kochanowska Wszystkie odpowiedzi lekarzy 2. Metody leczenie bezsenności Przewlekła bezsenność wymaga leczenia u źródła. To znaczy, że jeśli jej przyczyną jest długotrwały stres związany z pracą, zaburzenia lękowe czy choroby somatyczne (między innymi prostata), należy przede wszystkim wyeliminować czynnik, który powoduje bezsenność. Podczas wizyty u lekarza nie można pominąć żadnej istotnej informacji na temat trybu życia, ponieważ wszystko może mieć kluczowe znaczenie dla rozpoznania przyczyny bezsenności. Ważne jest na przykład to, czy przed snem sprawdzamy coś w telefonie albo oglądamy film. Niebieskie światło emitowane przez ekrany ma duży wpływ na wystąpienie zaburzeń snu. Lekarza należy także poinformować o wszystkich nawykach żywieniowych, np. czy lubimy podjadać tuż przed snem. W celu poprawnej diagnostyki, warto jest prowadzić szczegółowy dziennik, aby znaleźć jak najwięcej prawidłowości i cech wspólnych występowania bezsenności. Leki nasenne w leczeniu bezsenności W celu wyleczenia bezsenności, lekarz może zapisać leki z grupy benzodiazepin, a także innych preparatów nasennych, przeciwdepresyjnych i mających działanie uspokajające. Jeżeli uzna to za konieczne, może skierować osobę dotkniętą bezsennością do poradni psychologicznej lub na psychoterapię, aby zwalczyć źródło problemu. Leki nasenne (te na receptę), czyli np. benzodiazepiny, są lekami, które mają dużo działań niepożądanych. W większych dawkach mogą spowodować zaburzenia koordynacji ruchowej, upośledzenia refleksu, zaburzenia pamięci, takie jak niepamięć następcza. Osoby starsze zażywające leki nasenne mają ponadto zwiększone ryzyko upadków i co się z tym wiąże – urazów, takich jak złamania kończyn. Najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest jednak możliwość uzależnienia się od leków, dlatego nie można ich stosować przewlekle, tzn. nie dłużej niż 2–3 tygodnie. Może również występować zjawisko tolerancji. Polega ono na tym, że wraz z zażywaniem leku kolejne przyjmowane dawki przestają skutkować i potrzebujemy coraz większych i większych, aż w końcu i one przestają działać. Jest to bardzo niebezpieczne zjawisko pogłębiające zaburzenia snu i zwiększające znacznie ryzyko działań niepożądanych. Warto wiedzieć, że u osób uzależnionych od benzodiazepin w mózgu tworzą się zmiany zanikowe, takie same jak u alkoholików (poszerzenie przestrzeni podpajęczynówkowej). W większości leki nasenne i uspokajające powodują pogorszenie refleksu, jesteśmy śpiący i mamy gorszą koordynację ruchową. Ich zażywanie stanowi przeciwwskazanie do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Leków nasennych i uspokajających (jak zresztą żadnych leków) nie powinno się łączyć z alkoholem. Może to skutkować szybkim wystąpieniem działań niepożądanych. Alkohol a leczenie bezsenności Istnieje niestety mylne przekonanie, że dobrym panaceum na problemy ze snem jest alkohol. W rzeczywistości alkohol je pogłębia. Może także prowadzić do uzależnienia, które staje się dodatkową przyczyną bezsenności, jednocześnie bardzo trudną do wyleczenia. Zwłaszcza, że alkohol i leki nasenne (benzodiazepiny) wywołują tzw. uzależnienie krzyżowe. Uzależnienie krzyżowe jest to termin farmakologiczny stosowany dla opisania zdolności jednej substancji (lub jednej klasy związków) do wytłumiania objawów zespołu abstynencyjnego wywołanego odstawieniem innej substancji (lub klasy związków) i podtrzymywania w ten sposób stanu fizycznego uzależnienia. W takim przypadku osoba uzależniona już od leków nasennych dużo łatwiej uzależnia się od alkoholu. Leki nasenne w ciąży Jedynie leki ziołowe mogą być w miarę bezpiecznie stosowane w ciąży. Należy jednak pamiętać, że przed zażyciem jakiegokolwiek leku w czasie ciąży należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Silniejsze leki nasenne (te na receptę) mogą być w ciąży przepisane tylko przez wykwalifikowanych specjalistów w warunkach szpitalnych. Leki nasenne bez recepty Istnieją ziołowe preparaty uspokajające, które można nabyć bez recepty i stosować w miarę bezpiecznie. Nie uzależniają, poza ewentualnymi reakcjami uczuleniowymi, na zawarte w nich zioła, nie mają działań niepożądanych. Trzeba jednak pamiętać, że po ich zażyciu nie można również prowadzić pojazdów mechanicznych. Są to preparaty zawierające wyciągi z kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis), melisy, passiflory czy chmielu zwyczajnego. Innymi preparatami wpływającymi pozytywnie na sen są preparaty zawierające melatoninę – nazywaną hormonem snu. Lek ten reguluje zaburzenia snu związane ze zmianą stref czasowych, pracą zmianową itp. 3. Badanie polisomnograficzne Czasem stosuje się leczenie w laboratorium snu, przy pomocy polisomnografów. Sen badanego jest wówczas dokładnie analizowany i na tej podstawie określa się czas zasypiania, wszystkie fazy snu, a później szuka ewentualnych przyczyn bezsenności. Bezsenność nie stanowi wskazania do badań polisomnograficznych, jednak czasami wykonuje się je, aby odróżnić kłopoty ze snem od innych zaburzeń. Badanie polisomnograficzne polega na całonocnym rejestrowaniu elektroencefalogramu, oddechu, ruchów gałek ocznych oraz napięcia mięśniowego. Uzyskany obraz dzieli się na fazy snu – od I do IV i REM. W przypadku leczenia farmakologicznego leki nasenne i uspokajające można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to leki wpływające na receptory GABA-ergiczne, drugą stanowią leki antydepresyjne. Ostatnio zwiększyło się stosowanie takich leków, nawet bez objawów depresji. Pomocniczo, w przypadku występowania lęku, stosowane są leki przeciwlękowe. W leczeniu tego, że nie można spać, najważniejsze jest odpowiednie dopasowanie leków do rodzaju bezsenności. Osobom, które mają trudności z zaśnięciem, podaje się najkrócej działający lek. Jeśli problem dotyczy przewlekłej bezsenności, zalecane jest branie leku tylko co kilka nocy, ponieważ codzienne stosowanie może skutkować uzależnieniem. U osób starszych bardziej wskazane są leki o pośrednim okresie półtrwania. Leki nasenne powinny być stosowane bardzo ostrożnie, ponieważ np. barbiturany mają silną tendencję uzależniającą. Środki z grupy benzodiazepin są bezpieczniejsze, mają już dużo mniejsze właściwości uzależniające, ale należy pamiętać, że nie zerowe. Leki nasenne powinno odstawiać się stopniowo. Nagłe odstawienie może spowodować tzw. objawy odbicia, a więc wzmożony lęk, bezsenność, drażliwość nerwową i inne. Ważna jest także odpowiednia higiena snu, tzn. np. wietrzenie pomieszczenia przed pójściem spać. Nie ulega wątpliwości, że osoby mające problemy z zasypianiem czy budzące się w nocy powinny szukać pomocy u lekarza. Higiena snu składa się z kilku elementów: regularny rytm snu/czuwania – codziennie należy spać tyle samo godzin (norma to 8), trzeba wstawać i kłaść się o tej samej porze, unikanie pracy w łóżku – trzeba wydzielić sobie osobne miejsce do pracy, unikanie drzemek w ciągu dnia – to pozwoli nam zasypiać w nocy, jeśli jednak czujemy się osłabieni lub zbyt zmęczeni, to powinniśmy pamiętać, żeby uniknąć snu, jeśli nie nadchodzi on po 10-15 minutach leżenia w łóżku, stały harmonogram zajęć każdego dnia – dobrze jest planować sobie każdy dzień, mieć stałe pory pracy i stałe godziny spożywania pokarmów, ćwiczenia fizyczne – trzeba je wykonywać codziennie, jednak ćwiczeń nie wolno wykonywać tuż przed snem, aby nie pobudzić naszej aktywności, unikanie spożywania posiłku na noc, nie stosowanie używek typu: kawa, tytoń, alkohol, papierosy przed snem – te używki często powodują bezsenność, zapewnienie ciszy i spokoju, gaszenie światła w sypialni (wyjątek może stanowić tylko słabe oświetlenie). Bezsenność można wyleczyć, aczkolwiek jest ona dolegliwością, która w każdym momencie życia może powrócić – np. z powodu jakiegoś stresu. 4. Jak samemu radzić sobie z bezsennością Poza leczeniem farmakologicznym i psychoterapią, warto też zastosować się do kilku zaleceń, aby samemu poradzić sobie z bezsennością, zwłaszcza, jeśli nie jesteśmy w stanie wyeliminować jej głównej przyczyny. Przede wszystkim nie powinno się korzystać z komputera, telefonu ani oglądać telewizji na godzinę przed pójściem spać, aby wyeliminować wpływ niebieskiego światła na jakość snu. Bardzo ważne jest też, aby nie zabierać do sypialni sprzętów elektronicznych ani tym bardziej pracy. Łóżko powinno służyć do snu i seksu, tylko wtedy mózg otrzyma odpowiedni sygnał, że to czas na odpoczynek. Dobrą praktyką jest także kładzenie się do łóżka i wstawanie o regularnych porach, aby wyrobić nawyk. Nie najlepszym pomysłem jest dosypianie w ciągu dnia i zasypianie na siłę. Sen musi przychodzić naturalnie. W przypadku łagodnych zaburzeń pomocna może okazać się np. relaksacyjna muzyka. Dodatkowo warto wietrzyć pomieszczenie o brać chłodne prysznice, ponieważ najlepsza temperatura do spania wynosi około 16-18 stopni Celsjusza. Jeśli to możliwe, warto zrezygnować także z nadmiernego spożywania kawy, mocnej herbaty, alkoholu i palenia papierosów. W zasypianiu pomóc mogą natomiast herbaty ziołowe (szczególnie melisa i rumianek). Dodatkowo dobrze jest zainteresować się praktykami medytacyjnymi oraz jogą, które mogą uspokoić ciało i umysł i pozbyć się zbędnego napięcia. Oczywiście tylko, jeśli nie będziemy nastawieni do tego pomysłu sceptycznie. Osoby opowiadające się za tymi metodami uważają, że istnieje związek między napięciem psychicznym, układem nerwowym a napięciem mięśni. Metody relaksacyjne to: naprzemienne napinanie i rozluźnianie różnych partii mięśni, regularne ćwiczenia fizyczne, muzykoterapia, aromaterapia (kąpiele z olejkami eterycznymi). Skuteczność tych metod jest bardzo wysoka. Zobacz też: W udzieleniu odpowiedzi na pytanie, czy mamy do czynienie z bezsennością, o której należy powiedzieć lekarzowi, może pomóc krótki kwestionariusz samooceny bezsenności. Czy często masz trudności z zasypianiem? Czy budzisz się zbyt wcześnie rano? Jeżeli często budzisz się w ciągu nocy, czy masz trudności z ponownym zaśnięciem? Czy często czujesz się zmęczony/a, gdy budzisz się rano? Czy utrata snu wpływa na Twój nastrój w ciągu dnia (powoduje, że czujesz napięcie, podrażnienie lub [przygnębienie)? Czy utrata snu wpływa na twoją pracę w ciągu dnia (pogorszenie koncentracji, pamięci i możliwości poznawczych)? Jeśli odpowiedź na co najmniej trzy pytania brzmi TAK, dobrze jest skonsultować się w tej sprawie z lekarzem lub wypróbować kilka "domowych" sposobów walki z insomnią. Bezsenność to choroba, z którą możemy sobie poradzić sami, jednak wymaga to sporo pracy i zaangażowania. 5. Rokowania w bezsenności Rokowanie w bezsenności zależy w dużej mierze od przyczyn ją powodujących, w jednych rokowanie jest dobre, w innych złe, gdyż leczenie choroby podstawowej nie zawsze jest możliwe bądź bardzo trudne. Dobre rokowania Najlepsze rokowanie mają pacjenci, których problemy ze snem są spowodowane np. stresującymi przeżyciami bądź nieprzestrzeganiem zasad snu i występuje u nich tzw. bezsenność przygodna. W takich przypadkach odpowiednie wsparcie psychologiczne, stosowanie metod relaksacyjnych i wprowadzenie w życie prawidłowych zasad higieny snu prawie w 100% skutkuje pełnym wyleczeniem – pod warunkiem że rozpoznanie jest prawidłowe i nie nakłada się na nie inna przyczyna bezsenności. Dobre rokowanie wyleczenia z bezsenności stanowią schorzenia, których rolę w powodowaniu zaburzeń snu udowodniono oraz można je skutecznie leczyć bądź ograniczać ich objawy. Wśród nich znajdują się choroby przebiegające z przewlekłym bólem – choroby nowotworowe, choroba zwyrodnieniowa stawów, choroby reumatologiczne. Prawidłowo prowadzone leczenie przeciwbólowe przez wykwalifikowanych do tego specjalistów pozwala w większości przypadków, o ile nie ma innych towarzyszących chorób, wystarczająco poprawić komfort życia i sen. Innymi chorobami należącymi do tej grupy są choroby, takie jak: nadczynność tarczycy czy inne zaburzenia hormonalne, w przypadku których odpowiednie stosowanie leków może dać bardzo dobre rezultaty. Również choroby sercowo-oddechowe, np. niewydolność serca, zespoły bezdechu sennego, odpowiednio leczone, skutkują poprawą jakości snu. Złe rokowania Złym rokowaniem charakteryzuje się bezsenność spowodowana przewlekłymi chorobami psychicznymi, takimi jak: schizofrenia, depresja, zespoły lękowe oraz uzależnienia. Wśród tych ostatnich dużą grupę pacjentów stanowią uzależnieni od środków nasennych. Oprócz uzależnienia, dochodzi do tolerancji, czyli zjawiska, w którym organizm szybko przestaje reagować na małe dawki leku, i do zwalczenia objawów potrzeba coraz większej ilości leku. Wyleczenie przewlekłego uzależnienia od leków nasennych i uspokajających jest na dzień dzisiejszy w większości przypadków niemożliwe. 6. Możliwe powikłania bezsenności Bezsenność jest obciążona bardzo wieloma powikłaniami zarówno somatycznymi, jak i psychicznymi. Ma też bardzo niekorzystny wymiernik ekonomiczny i społeczny. Ostatnio przeprowadzone badania naukowe potwierdziły negatywny wpływ bezsenności na dobowe wartości ciśnienia tętniczego. Zauważono ogólny wzrost ciśnienia zarówno skurczowego (górnego), jak i rozkurczowego (dolnego). Dodatkowo stwierdzono duży, większy niż zwykle, wzrost ciśnienia krwi w godzinach porannych, a także brak spadku ciśnienia w godzinach nocnych. Przewlekły niedobór snu prowadzi nieuchronnie do osłabienia układu odpornościowego organizmu. W praktyce oznacza to większą podatność osoby z bezsennością na wszelkie infekcje, które gdy są bardzo poważne i nieleczone, mogą zagrażać życiu pacjenta. Zwiększone jest również ryzyko wypadków, co powoduje częstsze niż u osób zdrowych złamania kości, zwichnięcia, skręcenia stawów, obrażenia wielonarządowe doznane w wypadkach komunikacyjnych. Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy CogniFit - Przewlekła bezsenność i funkcje poznawcze u osób starszych Testy poznawcze Ogólna ocena poznawcza Witam, Mój syn ma 9 lat i chodzi do 4 klasy, od jakiegoś czasu ma problemy ze snem. Jak zbliża się pora do spania płacze i mówi, że on wie, że nie zaśnie. Wtedy pytam dlaczego tak sądzi? Odpowiada, że on wie. Czasami bywa, że obudzi się w nocy i włącza telewizor i ogląda bajki tak cicho żebyśmy nie słyszeli. Tłumaczy to tym, że nie może zasnąć. Kiedyś w nocy nie spał i rano miał problemy ze wstaniem do szkoły, kiedy wrócił ze szkoły po południu to położył się (bo w nocy nie spał) i tak mocno zasnął, że ja i mąż nie mogliśmy wejść do domu, dobijaliśmy się ponad 30 minut, po czym mąż musiał wybić okno (mieszkamy na parterze), bo myśleliśmy, że coś się stało. Nie przypuszczaliśmy, że może tak mocno spać. Problemów z nauką nie ma, chodź jest strasznym leniem i trzeba go gonić. Nie wiem czym jest to spowodowane? Staramy się aby on i młodszy syn (5 lat) mieli wszystko, nie wymagam od niego za dużo. Myślałam, że może ta jego bezsenność może być objawami początkującej cukrzycy (teściowa ma), ale badałam mu jakiś czas i wszystko było ok. Jestem bardzo zdenerwowana tym, że nie może on zasnąć. Nie wiem co mam robić! Czy iść z nim do jakiegoś lekarza? Proszę o radę co mam robić! Dziękuję i Pozdrawiam Marta Dzień dobry, Proszę porozmawiać z synem, czy wydarzyło się coś, czego zaczął się bać: może coś obejrzał w tv, ktoś coś opowiedział, zaczął bać się cieni, nocy itp. ... co przeraziło go tak, że kiedyś nie mógł zasnąć, a potem już co wieczór on "wiedział", że nie zaśnie. Dzieciom dosyć łatwo przychodzi wmówienie sobie samym przekonania, że czegoś na pewno nie potrafią. Państwa zadanie to udowodnić mu (a nie tylko powiedzieć), że tak nie jest, że jest wiele sposobów, które sprawią, że będzie dobrze spał. Trzeba podkreślić, że spać musi, bo to jest niezbędna dla zdrowia i dobrej nauki w szkole i w związku z tym nie ma co rozmawiać o tym, czy on będzie spał, czy nie tylko jak to zrobić, by mógł spać spokojnie. Możliwości jest dużo, proszę może wypróbować takie: 1. spanie z rodzicami przez całą noc (jak się wyciszy, stopniowo można rezygnować, całość do 2 tygodni mniej więcej powinna trwać) 2. lampka z maleńkim światłem w pokoju 3. zasady zasypiania: liczę do 10 w tym czasie układasz się wygodnie, otulam Cię kołderką, a jak powiem już 10, to nie wolno już otwierać oczu, ruszać rękami ani nogami, otwierać buzi i mówić. Potem zaczynasz słuchać swojego spokojnego oddechu i za 3 minuty śpisz. A ja tu cały czas jestem.... Absolutnie trzeba zachować spokój i wytrwać konsekwentnie w podjętych zasadach. Mały ma być w łóżku o określonej porze - w jego wieku 21. będzie dobra (ale bez krzyku, spokojnie choćby nie wiem jak płakał), mama albo tata przy nim są i zasypia wg ustalonych zasad - bo o tym wszystkim, co pisałam wcześniej trzeba go pouczyć: Masz problem z zasypianiem, chcemy Ci pomóc, oto sposób - będziemy robić taki i tak, dziś zaczynamy, więc kąp się, ubieraj piżamę, a za jakiś czas znów będziesz umiał dobrze zasypiać. Na pewno nie uda się tak gładko i od razu, on będzie próbował ile się da wynegocjować. Oglądanie bajek po nocy jest wykluczone, jeśli się obudzi w nocy, trudno jedyne, co może zrobić, to przytulić się do mamy, zamknąć oczy i czekać aż sen wróci. Wiem, że zaproponowany tu sposób to obciążenie dla Państwa i wysiłek, ale przy zachowaniu konsekwencji i spokoju efekt powinien przyjść dość szybko. Serdecznie pozdrawiam Agnieszka Sokołowska-KasperiukTrudności ze snem mogą być powiązane z zachowaniem rodziców Może istnieć wiele powodów, dla których Twoje dziecko ma problemy ze snem w nocy, ale dwie najczęstsze przyczyny są klasyfikowane jako bezsenność behawioralna wieku dziecięcego. Jakie są objawy i przyczyny trudności z zasypianiem u dzieci? Szczególnie rodzice mogą być zainteresowani tym, jak rutyna przed snem może
Objawy kliniczne Osoby cierpiące na bezsenność skarżą się na trudności w zasypianiu, utrzymaniu snu, zbyt wczesne budzenie się lub sen o złej jakości, który nie daje wypoczynku. Aby te objawy były traktowane jako nieprawidłowe, zaburzenia snu muszą prowadzić do gorszego samopoczucia lub zaburzać funkcjonowanie w ciągu dnia. Dodatkowo powinny występować przez co najmniej jeden miesiąc, trzy razy w tygodniu lub więcej. Powyższe kryteria diagnostyczne bezsenności oznaczają, że obiektywnymi wyznacznikami ciężkości bezsenności są: czas trwania objawów, ich częstość oraz stopień w jaki wpływają one na codzienne życie pacjenta. Aby rozpoznać bezsenność nie jest konieczne zmierzenie długości i jakości snu przy pomocy badań specjalistycznych. Wystarczy subiektywne odczucie pacjenta, że jego sen jest zaburzony. Fot. W badaniach naukowych na przykład nad lekami nasennymi trudności z zasypianiem definiuje się najczęściej jako wydłużenie okresu zasypiania, czyli latencji snu, przekraczający 45 minut. Jako trudności z utrzymaniem snu definiuje się łączny czas wszystkich wybudzeń ze snu w ciągu nocy, czyli czas czuwania wtrąconego, powyżej 30 minut. Jako zbyt krótki uznaje się całkowity czas snu poniżej 6–6,5 godziny. Ta wartość nie dotyczy jednak osób z małą potrzebą snu (mniej niż 6 godzin). Klasyfikacja i przyczyny bezsenności W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) zaburzenia snu dzieli się na nieorganiczne i organiczne, czyli niezwiązane lub związane z chorobami układu nerwowego lub somatycznymi. Amerykańska klasyfikacja chorób i zaburzeń psychicznych (DSM-IV) dzieli zaburzenia snu na pierwotne i wtórne, czyli na występujące samoistnie lub towarzyszące innym chorobom. Z praktycznego punktu widzenia najbardziej przydatny jest jednak podział bezsenności ze względu na czas trwania objawów. Bezsenność przygodna (o czasie trwania do kilku dni) i bezsenność krótkotrwała (o czasie trwania do 4 tygodni) są najczęściej powodowane reakcją na stres (np. problemy zawodowe, szkolne, rodzinne) lub zmianą tryby życia (np. przeprowadzka, podróż ze zmianą stref czasu). Bezsenność krótkotrwałą mogą wywołać również choroby somatyczne, na przykład infekcje, choroby przebiegające z bólem. Bezsenność przewlekła, czyli trwająca powyżej miesiąca, najczęściej jest związana z zaburzeniami psychicznymi (szczególne depresją i zaburzeniami lękowymi), przewlekłymi chorobami somatycznymi (np. zaburzeniami hormonalnymi, przewlekłymi stanami zapalnymi np. reumatoidalnymi, przewlekłymi zespołami bólowymi, chorobami neurologicznymi i narządu ruchu, które uniemożliwiają aktywność fizyczną w ciąg dnia) oraz uzależnieniami na przykład od alkoholu. Pierwotne zaburzenia snu, nawet w ośrodkach medycyny snu, do których kierowani są pacjenci już po wykluczeniu zaburzeń psychicznych i chorób somatycznych, rzadziej są przyczyną problemów ze snem niż choroby wymienione na rycinie 1. Ryc. 1. Najczęstsze przyczyny bezsenności. Na podstawie: Coleman i wsp. Sleep-wake disorders based on a polysomnographic diagnosis. A national cooperative study. JAMA, 1982; 247 (7): 997– występowania Objawy bezsenności w wywiadach epidemiologicznych stwierdza się u 30–50% badanych dorosłych osób. U 16–21% badanych objawy występują co najmniej trzy razy w tygodniu lub stale, a 10–28% badanych określa nasilenie objawów jako umiarkowane lub ciężkie. Około 9–15% osób dorosłych w populacji ogólnej zgłasza, że objawy bezsenności istotnie wpływają na ich funkcjonowanie i samopoczucie w ciągu dnia. Diagnostyczne kryteria bezsenności pierwotnej spełnione są u co najmniej 6% badanych dorosłych osób. Diagnostyka Poszukiwanie przyczyny bezsenności należy rozpocząć od oceny ogólnego stanu zdrowia. Ocena ta, wykonywana zwykle przez lekarza rodzinnego, obejmuje zebranie wywiadu, badanie lekarskie, pomiar ciśnienia tętniczego oraz, gdy jest to wskazane, wykonanie badania EKG i badań okresowych. Jeśli stan somatyczny nie wskazuje na możliwą przyczynę bezsenności, kolejnym etapem jest wykluczenie zaburzeń psychicznych. W tym celu warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Jeśli wynik badania stanu psychicznego również nie daje odpowiedzi na pytanie o przyczynę bezsenności, należy zwrócić uwagę na tryb życia pacjenta i przestrzeganie zasad higieny snu. Na tym etapie diagnozowania przyczyny bezsenności lekarz zwykle zaleca założenie i prowadzenie dzienniczka snu. Po zebraniu wszystkich tych informacji możliwe jest podjęcie rozważnej decyzji odnośnie do zalecanej metody leczenia. Jeśli ustalenie przyczyny bezsenności nie jest możliwe, wskazana jest konsultacja w poradni leczenia zaburzeń snu, w której specjaliści oceniają rzadsze przyczyny bezsenności, takie jak: zaburzenia rytmu okołodobowego, zespół niespokojnych nóg, bezsenność idiopatyczna. Pobierz dzienniczek snu [PDF] Leczenie Terapia poznawczo-behawioralna Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive-behavioral therapy – CBT) jest podstawową formą leczenia bezsenności pierwotnej. Przeprowadzenie interwencji behawioralnych, czyli zmieniających zachowanie, wskazane jest jednak również u pacjentów z wtórnymi postaciami bezsenności przewlekłej, czyli współistniejącej z innymi chorobami. Wyniki badań naukowe wskazują, że większość pacjentów z bezsennością przewlekłą, niezależnie od jej przyczyny, zmienia tryb życia oraz zaczyna myśleć o śnie w taki sposób, że bezsenność się utrwala. Do najważniejszych czynników utrwalających bezsenność zaliczamy: wydłużenie czasu spędzanego w łóżku, próby wyrównywania niedoboru snu poprzez wcześniejsze kładzenie się spać lub pozostawanie dłużej w łóżku po bezsennej nocy, drzemki w ciągu dnia, rezygnacja z aktywności fizycznej, próby zaśnięcia na siłę i oczekiwanie na sen w łóżku, nawet wtedy, gdy sen nie przychodzi, wieczorne oczekiwanie z napięciem i lękiem na to jaka okaże się kolejna noc, nadmierne zajmowanie się jakością własnego snu, zbyt częste i długie przyjmowanie leków nasennych lub spożywanie alkoholu przed snem. Aby bezsenność ustąpiła konieczne jest usunięcie powyższych czynników utrwalających. Do najważniejszych interwencji poznawczo-behawioralnych w leczeniu bezsenności zaliczamy skrócenie czasu snu, kontrolę bodźców i higienę snu. Tabela. Interwencje behawioralne (zmieniające zachowanie) w leczeniu bezsenności Technika redukcji czasu snu Początkowo czas w łóżku jest skracany, tak aby tylko nieznacznie przekraczał czas snu, np. jeśli średnia długość snu (najlepiej określona na podstawie analizy danych z dzienniczka snu) wynosi 5 godzin, a czas spędzony w łóżku 8 godzin, zaleca się skrócenie tego ostatniego do 5,5 godziny (średni czas snu plus 30 minut). W kolejnych tygodniach, jeśli wydajność snu (iloraz całkowitego czasu snu i czasu spędzanego w łóżku) przekracza 85–90%, czas w łóżku jest wydłużany o 15–20 minut, jeśli wydajność snu wynosi poniżej 80%, czas w łóżku jest o 15–20 minut skracany, jeśli wydajność snu pozostaje na poziomie 80–85%, czas spędzany w łóżku pozostaje bez zmian. Pozostały czas doby należy spędzać aktywie poza łóżkiem, zwiększając tym samym biologiczną potrzebę snu. Część ekspertów zaleca, aby nie skracać czasu w łóżku do mniej niż 6 godzin. Technika kontroli bodźców Przestrzeganie następujących zaleceń pozwala na ponowne powiązanie (uczenie się warunkowe) łóżka/sypialni z sennością i snem: 1) wieczorem kładź się spać, tylko jeżeli czujesz się senny, 2) używaj łóżka tylko do snu i życia seksualnego, inne rodzaje aktywności – jak czytanie, oglądanie telewizji, jedzenie – należy wykonywać poza łóżkiem, 3) jeśli nie możesz zasnąć lub po przebudzeniu powrócić do snu w ciągu 20 minut, wyjdź z łóżka i udaj się do innego pomieszczenia, do łóżka wróć dopiero wtedy, gdy znowu poczujesz się senny, 4) wstawaj rano zawsze o tej samej porze, niezależnie od tego jak spałeś poprzedniej nocy, 5) unikaj drzemek w czasie dnia. Higiena snu Przestrzeganie następujących zaleceń poprawia jakość snu: 1) zaniechanie spożycia kofeiny w ciągu 6 godzin przed planowanym czasem snu, 2) zaniechanie spożywania alkoholu i palenia papierosów wieczorem, 3) unikanie spożywania ciężkich posiłków oraz dużej ilości płynów w ciągu 3 godzin przed planowanym czasem snu, 4) wzmożenie aktywności fizycznej i umysłowej w trakcie dnia, unikanie jednak wysiłku fizycznego i wzmożonej aktywności umysłowej w ciągu 3 godzin przed planowanym czasem snu, 5) zachowanie stałego czasu kładzenia się do łóżka i wstawania rano oraz zakaz kładzenia się do łóżka w czasie dnia, 6) unikanie wieczorem silnego, jaskrawego światła, należy przy tym zwrócić uwagę, że źródłem światła jest także telewizor oraz ekran komputera, 7) umieszczenie zegara w sypialni w taki sposób, aby nie był on widoczny z łóżka. Innym technikami poznawczo-behawioralnymi zalecanymi w leczeniu bezsenności są: treningi relaksacyjne, edukacja na temat snu i jego roli, techniki restrukturyzacji poznawczej, techniki zatrzymania myśli, uruchomienia wyobraźni, myślenia paradoksalnego. Leczenie farmakologiczne W leczeniu farmakologicznym bezsenności możliwe jest stosowanie następujących grup leków: nasenne, uspokajające z grupy pochodnych benzodiazepiny, przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne i przeciwhistaminowe oraz preparaty dostępne bez recepty, na przykład melatonina, melisa, waleriana oraz preparaty złożone zawierające substancje roślinne zmieszane w różnych proporcjach. Leki nasenne i pochodne benzodiazepiny są w Polsce jedynymi lekami zarejestrowanymi do leczenia farmakologicznego bezsenności. Leki nasenne, do których zaliczamy zopiklon, zolpidem i zaleplon, można stosować w leczeniu z wyboru w przypadku bezsenności przygodnej i krótkotrwałej powodowanej stresem, zmianą sytuacji życiowej i innymi krótko trwającymi, przemijającymi problemami, pod warunkiem, że planowany czas ich przyjmowania będzie krótki – tzn. nie będzie przekraczał 2–4 tygodni. Po tym czasie, jeśli przyjmowanie leków nasennych jest nadal konieczne, powinny być one stosowane z przerwami, w miarę możliwości nie częściej niż 3–4 razy w tygodniu. Krótkotrwałe i przerywane przyjmowanie leków nasennych zapobiega powstawaniu tolerancji, co oznacza, że leki nie tracą swego korzystnego działania na sen, znacznie się zmniejsza również ryzyko uzależnienia się od leków nasennych. Pochodne benzodiazepiny poza działaniem nasennym wykazują także działanie przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, zmniejszają napięcie mięśniowe, pogarszają pamięć i funkcje poznawcze, hamują ośrodek oddechowy oraz zaburzają koordynację ruchów i równowagę. Z tych powodów ich stosowanie nie jest wskazane w leczeniu bezsenności, jeśli problemy ze snem nie są powodowane stanem silnego wzburzenia lub przeżywaniem silnego lęku. Są przeciwwskazane u pacjentów w wieku powyżej 65. roku życia, ze względu na zwiększone ryzyko powodowania upadków i pogarszanie pamięci. Hamujący wpływ na ośrodek oddechowy sprawia, że pochodnych benzodiazepiny nie należy również podawać osobom z zaburzeniami oddychania w czasie snu (chrapaniem obturacyjnym i bezdechem sennym). Leków nasennych i pochodnych benzodiazepiny nie powinno się także zalecać pacjentom uzależnionym od alkoholu lub z dodatnim wywiadem w kierunku takiego uzależnienia. Jeśli istnieje konieczność stałego przyjmowania leków promujących sen, albo są przeciwwskazania do stosowania leków nasennych, lekarz może rozważyć terapię lekami przeciwdepresyjnymi, przeciwpsychotycznymi i przeciwhistaminowymi. Leki z tych trzech grup nie powodują uzależnienia i można je przyjmować przez wiele miesięcy, a nawet kilka lat. Leki przeciwdepresyjne, takie jak: doksepina, mianseryna, mirtazapina, trazodon, są bardzo często stosowane w leczeniu przewlekłej bezsenności w poradniach leczenia zaburzeń snu. Odmiennie niż w leczeniu depresji, w przypadku bezsenności leki te należy zalecać w małych dawkach, ważne też, by były one przyjmowane już na kilka godzin przed snem, a nie tak jak leki nasenne – tuż przed położeniem się do łóżka. Leki przeciwpsychotyczne, takie jak np.: chlorprotyksen, kwetiapina, lewomepromazyna, olanzapina, promazyna i prometazyna, stosowane w małych dawkach, są również wykorzystywane w leczeniu bezsenności na przykład u pacjentów z uzależnieniami w wywiadzie lub u osób z organicznymi zaburzeniami psychicznymi. Ze względu na możliwe działania niepożądane (np. przyrost masy ciała, obniżanie ciśnienia tętniczego, możliwość powodowania sztywności i drżenia) leki te powinny być rozważane w leczeniu zaburzeń snu w dalszej kolejności. Preparaty dostępne bez recepty są powszechnie stosowane przez osoby z zaburzeniami snu, najczęściej bez konsultacji z lekarzem. W przypadku przewlekłych zaburzeń snu, które najczęściej powodowane są depresją, zaburzeniami lękowymi lub chorobami somatycznymi, opóźnia to zwykle moment ustalenia właściwego rozpoznania i rozpoczęcia skutecznego leczenia przyczynowego. Z tego powodu preparaty roślinne dostępne bez recepty należy rozważać, jako alternatywę dla leków nasennych, tylko wówczas, gdy bezsenność ewidentnie wynika ze stresu i ma charakter krótkotrwały. Warto również zwrócić uwagę na to, że tylko niektóre z dostępnych bez recepty preparatów roślinnych były oceniane w badaniach naukowych. Jeśli badania takie zostały wykonane, szczegółowe dane znajdują się przeważnie na stronach internetowych producenta danego preparatu, z dokładną informacją u jakich pacjentów i pod jakimi warunkami powinien on być stosowany. Melatonina nie jest substancją promującą sen w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale raczej chronobiotykiem, czyli substancją wyznaczającą właściwą porę na sen. Głównym i jedynym zadaniem fizjologicznym melatoniny jest wskazywanie organizmowi godzin nocnych. Najbardziej skuteczne działanie melatonina wykazuje u osób z zaburzeniami snu powodowanymi pracą zmianową, przekraczaniem stref czasu, u osób niewidomych oraz u pacjentów z zespołem opóźnionej fazy snu. W przypadku innych postaci bezsenności melatonina nie jest już tak skuteczna. . 495 87 368 422 530 625 707 509bezsenność u 10 latka
